SEN DİLİ -BEN DİLİ!!
Ben dili, kişinin o anda karşılaştığı durum ya da davranış karşısında, kişisel tepkisini duygu ve düşüncelerle açıklayan bir ifade tarzıdır yani duygu ve düşüncelerin içtenlikle ifade edilmesidir. Örneğin uzun süredir görmediğiniz bir arkadaşınızı görünce “Ne kadar hayırsızsın ben aramasam sen hiç aramayacaksın. “yerine “seni gördüğüme çok sevindim, keşke seni daha çok görebilsem. ” demek bireyler arasındaki ilişkiyi daha sıcak hale getirir.
Ben mesajları, başkaları hakkında değerlendirme ve yorumlamalarımızı değil, bizim duygu ve yaşantılarımızı açıklarlar. “Ne saygısız çocuksun, insan annesiyle böyle konuşur mu? “ gibi bir mesaj yerine, “Böyle cevap verdiğin zaman çok kırılıyorum, üstelik bana saygı duymadığını düşünüyorum.’’ diyen bir ben mesajı duygularımızı(kırılıyorum), düşüncelerimizi (bana saygı duymadığını düşünüyorum) açıkladığı gibi, sen mesajının içerdiği saldırıyı da kaldırdığından, tartışmanın büyümesine engel olur. Ben dili ile konuşmak, duygu ve düşünceleri anında ilettiği için kullanılan kişiyi rahatlatır. Kavga eden iki kardeşe “Kardeşler kavga etmemelidir. ” yerine, “Kardeşinle kavga ettiğiniz zaman başım çok ağrıyor, çok üzülüyorum. ” demek daha etkili olur. Çünkü çocuk annesine bu olumsuz duyguyu yaşatmamak için davranışının sorumluluğunu alıp değiştirmeyi göze alır.
SEN DİLİ
Karşımızdakini yargılayan ve durumunu yorumlayan mesajlar taşır. Genellikle kızgınlık ifadeleri sen-dili ile yapılır. Sen-dili ile kurulan iletişimin çocuk üzerinde düzeltici bir etkisi pek olmaz. İletişim sırasında kişi; eleştirildiğini, suçlandığını ya da yargılandığını hissettiğinde kendini savunmak için önlem alır
SEN-DİLİ İLE KONUŞMANIN ÇOCUK ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ
- Sen-dilinde kullanılan ifadeler çocuğun davranışına değil kişiliğine yönelik olduğundan çocuğu sarsar , üzer ve kızdırır.
- Onuru kırıldığı için direnmesine ve karşılık vermesine yol açar.
- Zamanla anne ve babasıyla iletişimini keser ve içine kapanır
- Kendisine takılan lakaplara uygun davranışlar geliştirmeye başlar.
- Çocukta düşük bir benlik saygısının oluşmasına neden olur.
- Çocukta duygu ve düşüncelerini sen mesajı ile göndermeye başlar.( Sen çok mu iyi bir annesin ? gibi…)
- BEN DİLİ
- Karşılaşılan durum veya davranış karşısında, kişisel tepkinin duygu ve düşüncelerle açıklanmasıdır. Duyguları açıklayan dürüst ve sorumlu bir kızgınlık hissidir.
- “Yapma” derken bir nedeniniz yoksa o davranışı durdurmanız zordur
- Örneğin;
- Baba işten gelmiş yorgundur.Babanın gereksinimi dinlenmektir.
- Çocuk ise babası ile oyun oynamak istiyor.Baba ben-dili ile mesaj göndermek isterse
- şöyle bir kod seçer.
Örnek mesajlar;
- Eğer bugün çok yaramazlık yaparsan ben çok üzülürüm.
- Akşam yemeğini zamanında yetiştiremeyeceğim diye endişeleniyorum.
- Yorgun olduğum zaman canım oyun oynamak istemiyor.
BEN DİLİ İLE KONUŞMANIN YARARLARI
- Duygu ve düşünceler anında iletiliği için anne ve babayı rahatlatır.Öfke,kızgınlık gibi duyguların birikimini önler.
- Anne ve babanın olumsuz davranışın kendileri üzerindeki somut etkisini düşünmeleri, çocuklarının davranışlarını kabullenmelerini arttır.
- Çocuğun hangi davranışının anne-babasında sorun yarattığını anlamasını sağlar.
- Ben-dili mesajları davranışa yönelik olduğundan çocuğun
benlik saygısını ve kişiliğini zedelemez. - Suçlama ve yargılama olmadığı için çocuk savunucu bir tutum içine girmez. Davranışını değiştirip değiştirmeme konusunda çocuğu özgür bırakır.
- Sorumluluk çocuğa aittir.
- Davranışının sorumluluğunu almasını öğrenmesine yardımcı olur.
- Anne-baba ve çocuğu birbirlerine daha çok yaklaştırır.
- Birbirlerini anlamalarını kolaylaştırır.
Etkili bir “ben dilinin” üç öğesi vardır :
- 1- Sorun yaratan davranışın tanımlanması
- 2- Çocuğun kabul edilemeyen davranışının aile üzerindeki kesin, gerçek ve somut etkisinin ona söylenmesi
- 3- Duyguların dile getirilmesidir:
Araştırma bulguları; ben-dili mesajları gönderilen çocukların sorumluluk duygularının daha iyi geliştiğini, düşünme yeteneklerinin arttığını ve neden – sonuç ilişkilerini daha iyi kurduklarını ortaya koymaktadır.
