PANDEMİ DÖNEMİNDE DİYABET YÖNETİMİ İÇİN STRESLE BASA ÇIKMA
Diyabetlilerde enfeksiyonlarda artan duyarlılık vardır. Pandemi döneminde Çin’de COVID-19’un diyabetli mortalitesi %7.3’e olduğu belirlendi (Wang vd., 2020). Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, fizik aktivite, diyabet bakımı ve takibindeki yetersizlikler komplikasyon gelişimine katkı sağlamaktadır (TEMD, 2019). Pandemi döneminde bu parametrelerin yönetimi zordur. Buna ilaveten bulaş ve korunma yollarıyla ilgili yeterli bilgiye sahip olmama, hassas gruptaki bireyler olma, evde kalma süresinin uzun olması diğer anksiyete kaynaklarıdır (Türkiye Psikiyatri Derneği, 2020). Tüm bunların yaratmış olduğu anksiyete pandemi döneminde diyabetlinin ruh sağlığını olumsuz etkileyebilir ve stresle başa çıkma becerisini bozabilir. Bu derlemede salgın gibi kriz dönemlerinde diyabetlilerin stresle başa çıkma becerilerinin güçlendirilmesinden ve olası yeni kriz dönemlerinde stres yönetimi için yapılması gerekenler konusunda bilgi vermek amaçlandı.
Diyabetli hastalarda anksiyete ve depresyon başta olmak üzere birçok stres semptomları ve sorunları diyabeti olmayan kişilere göre daha yaygın olarak görülmektedir (Anderson, Freedland, Clouse ve Lustman, 2001). Diyabetli hastalarda duygusal tepkiler ve uyum güçlükleri en sık karşılaşılan sorunlardır. Bu sorunlar diyabetlinin bilişsel ve duygusal işlevlerini olumsuz etkilemektedir (Özkan, 1993).
Diyabetin ruhsal yönünün yönetiminde, farmakolojik tedavinin yanı sıra, bilişsel psikoterapi, aile ve grup tedavileri, bilişsel davranışçı terapi, kişilerarası psikoterapi, danışmanlık, relaksasyon tedavileri uygulanmalıdır (Garret ve Doherty, 2014). Salgın benzeri kriz durumlarında diyabetli bireyler beden, zihin ve davranışçı stresle basa çıkma teknikleri öğretilerek stres azaltılmaya çalışılmalıdır (Olgun ve Ulupınar, 2004).
Tüm bunlar göstermektedir ki, salgın döneminde stres yönetimi diyabetin başarılı yönetimi için önemlidir. Bu bağlamda, diyabetlilerin stresle başa becerilerinin güçlendirilmesi ve olası krizler için diyabetlilere stresle başa çıkma yöntem ve tekniklerinin öğretilmesi gerekmektedir.
Diyabetlilerde enfeksiyonlarda artan duyarlılık vardır. Pandemi döneminde Çin’de COVID-19’un diyabetli mortalitesi %7.3’e olduğu belirlendi (Wang vd., 2020). Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, fizik aktivite, diyabet bakımı ve takibindeki yetersizlikler komplikasyon gelişimine katkı sağlamaktadır (TEMD, 2019). Pandemi döneminde bu parametrelerin yönetimi zordur. Buna ilaveten bulaş ve korunma yollarıyla ilgili yeterli bilgiye sahip olmama, hassas gruptaki bireyler olma, evde kalma süresinin uzun olması diğer anksiyete kaynaklarıdır (Türkiye Psikiyatri Derneği, 2020). Tüm bunların yaratmış olduğu anksiyete pandemi döneminde diyabetlinin ruh sağlığını olumsuz etkileyebilir ve stresle başa çıkma becerisini bozabilir. Bu derlemede salgın gibi kriz dönemlerinde diyabetlilerin stresle başa çıkma becerilerinin güçlendirilmesinden ve olası yeni kriz dönemlerinde stres yönetimi için yapılması gerekenler konusunda bilgi vermek amaçlandı.
Diyabetli hastalarda anksiyete ve depresyon başta olmak üzere birçok stres semptomları ve sorunları diyabeti olmayan kişilere göre daha yaygın olarak görülmektedir (Anderson, Freedland, Clouse ve Lustman, 2001). Diyabetli hastalarda duygusal tepkiler ve uyum güçlükleri en sık karşılaşılan sorunlardır. Bu sorunlar diyabetlinin bilişsel ve duygusal işlevlerini olumsuz etkilemektedir (Özkan, 1993).
Diyabetin ruhsal yönünün yönetiminde, farmakolojik tedavinin yanı sıra, bilişsel psikoterapi, aile ve grup tedavileri, bilişsel davranışçı terapi, kişilerarası psikoterapi, danışmanlık, relaksasyon tedavileri uygulanmalıdır (Garret ve Doherty, 2014). Salgın benzeri kriz durumlarında diyabetli bireyler beden, zihin ve davranışçı stresle basa çıkma teknikleri öğretilerek stres azaltılmaya çalışılmalıdır (Olgun ve Ulupınar, 2004).
Tüm bunlar göstermektedir ki, salgın döneminde stres yönetimi diyabetin başarılı yönetimi için önemlidir. Bu bağlamda, diyabetlilerin stresle başa becerilerinin güçlendirilmesi ve olası krizler için diyabetlilere stresle başa çıkma yöntem ve tekniklerinin öğretilmesi gerekmektedir.
